Khủng hoảng xuất khẩu sầu riêng Thái Lan: giá giảm mạnh
Ngành xuất khẩu sầu riêng của Thái Lan đang trong tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng. Hơn 100 container sầu riêng đã bị Trung Quốc từ chối do thiếu báo cáo thử nghiệm thuốc nhuộm gây ung thư Basic Yellow 2 (BY2). Số sầu riêng này đã bị trả lại và bán lại cho chợ "Talad Thai", khiến giá giảm mạnh từ 230-240 baht/kg xuống chỉ còn 110-120 baht, buộc các nhà xuất khẩu phải tạm dừng mua hàng.
Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) báo cáo rằng BY2, một chất được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phân loại là chất gây ung thư loại 2B , đã được phát hiện trong sầu riêng xuất khẩu của Thái Lan . Hiện nay, Trung Quốc yêu cầu tất cả sầu riêng Thái Lan xuất khẩu phải có báo cáo thử nghiệm chứng minh không phát hiện chất BY2 và cadmium.
Ngoài ra, sản phẩm sẽ được kiểm tra tại chỗ khi nhập cảnh bằng đường bộ, đường biển và đường hàng không. Nếu phát hiện dư lượng, hoạt động nhập khẩu sẽ bị đình chỉ ngay lập tức. Quy định này sẽ có hiệu lực vào ngày 10 tháng 1 năm 2025.
Hiệp hội sầu riêng Thái Lan cho biết , để đáp ứng tiêu chuẩn của Trung Quốc và xây dựng lại niềm tin của người tiêu dùng, một số hiệp hội xuất khẩu đã cấm sử dụng các chất phụ gia hóa học như vậy trong sản xuất sầu riêng xuất khẩu. Tuy nhiên, Trung Quốc đã điều chỉnh quy trình kiểm tra để kéo dài thời gian thử nghiệm từ một tuần lên lâu hơn.
Chính quyền Trung Quốc kiểm tra nghiêm ngặt sầu riêng từ Thái Lan, Việt Nam và Malaysia về dư lượng BY2 và cadmium. Mặc dù Việt Nam đã có phòng xét nghiệm có khả năng xét nghiệm BY2, hàng hóa nhập khẩu từ Trung Quốc vẫn cần phải trải qua thêm xét nghiệm, mất khoảng bảy ngày. Điều này sẽ dẫn đến tình trạng tắc nghẽn tại các trạm kiểm soát biên giới và cảng biển vì hiện nay có hơn 50% lô hàng sầu riêng đang được kiểm tra.
Theo Prachachat Business, khoảng 100 container sầu riêng được gửi đến Trung Quốc vào dịp Tết Nguyên đán (26-28/1) trước ngày 10/1/2025 đã bị từ chối và trả lại do thiếu báo cáo kiểm tra BY2.
Nếu chúng ta chờ chính quyền Trung Quốc tiến hành xét nghiệm BY2 của riêng họ, sẽ mất từ 7 đến 9 ngày và không có gì đảm bảo rằng phòng xét nghiệm có thể hoàn tất xét nghiệm kịp thời. Sự chậm trễ này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh số bán hàng trong dịp Tết Nguyên đán, khi giá sầu riêng thường đạt mức cao nhất. Thiệt hại tài chính do việc trả lại hàng ước tính lên tới 500 triệu baht, trong đó mỗi container có giá trị khoảng 5 triệu baht.
Sầu riêng trả về thường đã chín quá và chỉ có thể bán được với giá thấp trong nước. Nếu chúng quá già, chúng chỉ có thể được bán vào kho lạnh để chế biến thêm với giá thấp hơn.
Ông Sanchai Puranachai, chủ tịch Hiệp hội thương nhân và xuất khẩu trái cây Thái Lan, cho biết Trung Quốc kiểm tra nghiêm ngặt lượng dư lượng BY2 trên mọi tuyến đường vận chuyển. Hải quan Côn Minh xác nhận từ ngày 10/1/2025, sầu riêng từ Thái Lan và Việt Nam phải trải qua thử nghiệm BY2, kết quả mất bảy ngày và toàn bộ quá trình xuất khẩu sẽ mất khoảng 18 ngày.
Việc thử nghiệm của Trung Quốc được thực hiện theo ba giai đoạn:
- Vi phạm lần đầu: Cảnh báo và trả lại hàng;
- Vi phạm lần nữa: Cảnh báo lại và trả lại hàng;
- Vi phạm lần thứ ba: Hủy hàng trong vòng 7 ngày.
Bộ Nông nghiệp Thái Lan thông báo rằng từ ngày 17 tháng 1 năm 2025, AMARC, một trong 22 phòng thí nghiệm được chứng nhận, có thể bắt đầu phát hành báo cáo thử nghiệm BY2. Thời gian thử nghiệm là 3 ngày và phí cho mỗi mẫu là 3.000 baht. Giới hạn dư lượng BY2 của Trung Quốc là 2 phần tỷ (ppb).
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã Narumon Pinyosinwat xác nhận Hội đồng Trái cây đã ra lệnh kiểm tra 100% lượng sầu riêng xuất khẩu để tìm dư lượng BY2, cadmium, mạt sầu riêng và lưu huỳnh đioxit trong nhãn . Trong trường hợp vi phạm, sẽ bị xử phạt theo hướng dẫn mới ban hành của Bộ Nông nghiệp.
Ngoài ra, Bộ Nông nghiệp sẽ tăng cường kiểm tra chất lượng tại các nhà máy đóng gói ở các tỉnh Chumphon và Nakhon Si Thammarat trong 10 ngày tới khi họ chuẩn bị bước vào mùa thu hoạch để xây dựng lại niềm tin. Bộ trưởng Narumon dự kiến sẽ thăm Trung Quốc cùng Thủ tướng từ ngày 5 đến ngày 7 tháng 2 năm 2025 để thảo luận về cuộc khủng hoảng xuất khẩu sầu riêng với Tổng cục Hải quan Trung Quốc.